تنش بیماری و آفات
گیاهان بلوک های سازنده زندگی را برای ما فراهم می کنند که ممکن است توسط عوامل مختلفی رشد و سلامت آنها به خطر بیافتد. از جمله مهم‌ترین عواملی که می‌توانند به طور قابل توجهی بر رشد و توسعه گیاهان تأثیر بگذارند تنش بیماری و آفات گیاهان است. این تنش‌ها می‌توانند به صورت فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی بروز کنند و به کاهش عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی منجر شوند
“بیش از ۸۰,۰۰۰ بیماری گیاهی در سراسر جهان شناخته شده است. در واقع، همه گیاهان در برابر حمله بیماری‌ها و آفات آسیب‌پذیر هستند. گیاهان زراعی معمولاً قربانیان این بیماری‌ها هستند و بیماری‌های گیاهی می‌توانند منجر به خسارات بزرگ کشاورزی و اقتصادی شوند. برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت تنش‌های بیماری و آفات گیاهی، بسیار مهم است.
انواع تنش بیماری و آفات های گیاهی
تنش بیماری و آفات گیاهی به عنوان بیماری‌های غیرعفونی طبقه‌بندی می‌شوند اگر ناشی از عوامل محیطی باشند و از یک گیاه به گیاه دیگر منتقل نشوند
بیماری‌های عفونی آن‌هایی هستند که به وسیله موجودات بیماری‌زا مانند ویروس، قارچ یا نماتد ایجاد می‌شوند.
گیاهان بلوک های سازنده زندگی را برای ما فراهم می کنند.
تنش بیماری های غیر عفونی گیاهان
بیماری‌های گیاهی به عنوان بیماری‌های غیرعفونی طبقه‌بندی می‌شوند اگر ناشی از عوامل محیطی باشند و از یک گیاه به گیاه دیگر منتقل نشوند
. بیماری‌های عفونی آن‌هایی هستند که به وسیله موجودات بیماری‌زا مانند ویروس، قارچ یا نماتد ایجاد می‌شوند
بیماری های غیر عفونی
“احتمالاً اصلی‌ترین علل ضعف سلامت در گیاهان، بیماری‌های غیرعفونی هستند که غالباً ناشی از شرایط نامساعد محیطی هستند. غلظت‌های پایین مواد معدنی خاک مانند نیتروژن، فسفر یا آهن می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی گیاه شود.
علائم کمبود این مواد مغذی معمولاً شامل زردی یا شکل‌گیری غیرطبیعی برگ‌ها و رشد کند گیاه است. یکی دیگر از علل رایج ضعف سلامت گیاهان، وجود آب زیاد است که منجر به کاهش مقدار اکسیژن در خاک و رشد ضعیف ریشه‌ها می‌شود. همچنین، اگر اسیدیتۀ خاک بیش از حد کم یا زیاد باشد، ممکن است گیاهان دچار بیماری شوند
“گیاهان همچنین به وسیله مواد شیمیایی سمی آسیب می‌بینند. به عنوان مثال، سموم دفع آفات که بر روی محصولات کشاورزی اعمال می‌شوند، ممکن است تأثیرات منفی بر رشد گیاه داشته باشند.
سلامت ضعیف گیاهان می‌تواند ناشی از آلودگی‌ها در هوا باشد. اوزون (O3) در مقادیر زیاد توسط خودروها و کارخانه‌ها به هوا آزاد می‌شود. این ماده شیمیایی به رشد درختان و گیاهان آسیب می‌زند. دی‌اکسید گوگرد و نیتروکسید نیز از طریق دود اگزوز خودروها به هوا اضافه می‌شوند. این مواد شیمیایی در آب باران حل می‌شوند و آن را اسیدی می‌کنند. در بسیاری از نقاط جهان، این باران اسیدی باعث می‌شود که گیاهان زراعی و درختان جنگلی دچار بیماری شوند و گاهی اوقات بمیرند.
آسیب فیزیکی—مانند رعد و برق، طوفان‌های یخ، ماشین‌آلات، یا حیوانات و حشراتی که برگ‌ها و ساقه‌ها را می‌خورند—به طور منفی بر رشد گیاه تأثیر می‌گذارد. با این حال، در بسیاری از موارد، آسیب فیزیکی به طور مستقیم گیاهان را نمی‌کشد، بلکه زخم‌هایی ایجاد می‌کند که از طریق آنها بیماری‌های عفونی می‌توانند وارد گیاهان شوند.
تنش بیماری های عفونی گیاهان
ویروس‌ها عوامل شایعی از بیماری‌های عفونی در گیاهان هستند. هنگامی که یک ویروس به یک سلول گیاهی وارد می‌شود، باعث می‌شود که آن سلول ویروس‌های بیشتری تولید کند و غالباً موجب مرگ سلول می‌شود. علائم بیماری ویروسی متنوع است. این علائم معمولاً شامل لکه‌دار شدن برگ‌ها یا تغییر رنگ برگ‌ها، تغییر شکل ساقه‌ها و برگ‌ها، نقاط مرده یا رشد ناقص است.
مایکوپلاسماها و باکتری ها طیف وسیعی از گیاهان زراعی را آلوده می کنند. این موجودات ریز تک سلولی ممکن است با انتشار مواد شیمیایی سمی به گیاه میزبان آسیب برسانند یا ممکن است مستقیماً بافت گیاه را هضم کنند.
این عوامل بیماری اغلب توسط باد منتقل می شوند، اما ممکن است توسط حشرات یا ماشین آلات کشاورزی نیز منتقل شوند. معمولا از طریق زخم وارد گیاه می شوند. شاید شناخته شده ترین بیماری باکتریایی تاج صفرا باشد که توسط باکتری Agrobacterium tumefaciens ایجاد می شود. این باکتری رشدهای مشخصی را در پایه ساقه های گیاه ایجاد می کند و ممکن است اعضای بیش از 40 خانواده گیاه را آلوده کند.
عوامل مهم و موثردرتنش بیماری و آفات گیاهان
- تغییر اقلیم مداوم
- کاهش عرضه آب
- تخریب زمین
- صنعتی شدن و استفاده از مواد شیمیایی کشاورزی
شاید ساده ترین روش برای کنترل بیماری دور نگه داشتن پاتوژن یا عامل ایجاد کننده بیماری از گیاهان حساس باشد. برای این منظور، بسیاری از کشورها قوانین سختگیرانه ای در مورد واردات گیاهان زراعی و میوه هایی دارند که ممکن است حامل عوامل بیماری زا باشند.
هنگامی که بیماری ایجاد شد، رویکرد اصلی برای کنترل آن ریشه کنی است. تنش بیماری و آفات ممکن است با تناوب زراعی از بین بروند – یعنی یک کشاورز ممکن است تصمیم بگیرد که یک محصول بیمار را با گونه دیگری از گیاهان زراعی جایگزین کند. این تکنیک در برابر ارگانیسم های بیماری که اسپور تولید نمی کنند یا نمی توانند برای مدت طولانی در خاک زنده بمانند موثر است.
گاهی اوقات می توان یک بیماری را با هرس قسمت بیمار گیاه ریشه کن کرد. در کل برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت تنش‌های بیماری و آفات گیاهی، بسیار مهم است. این شامل انتخاب گونه‌های مقاوم، استفاده از روش‌های کنترل بیولوژیکی و استفاده از حشره‌کش‌ها در صورت نیاز است. با افزایش دانش ما از مکانیسم‌های زیستی و ژنتیکی بین گیاهان و عوامل بیماری و آفات، می‌توانیم روش‌های کنترل موثرتری برای مدیریت این تنش‌ها توسعه دهیم.
“سامانه جوتیار”
سامانه هوشمند پایش ماهواره ای و هوایی کشاورزی جوتیار با استفاده از فناوری پیشرفته تصویربرداری ماهواره‌ای و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، امکان تشخیص دقیق تنش‌های بیماری و آفات گیاهان را فراهم می‌آورد. تنش‌های بیماری و آفات به شرایطی اشاره دارند که گیاهان در معرض آسیب‌های فیزیکی یا بیماری‌های مختلف قرار دارند، از جمله حمله حشرات، بیماری‌های قارچی، باکتریایی یا ویروسی. این ارزیابی برای درک بهتر وضعیت سلامت گیاهان، مدیریت منابع طبیعی، و برنامه‌ریزی کشاورزی حیاتی است.
با استفاده از تصویربرداری ماهواره‌ای، سامانه جوتیار قادر است تصاویر را با دقت بالا از سطح زمین بگیرد که در آنها توزیع و تراکم پوشش گیاهی و تنش به صورت دقیق نمایش داده شده است. سپس، با اعمال الگوریتم‌های هوش مصنوعی بر روی این تصاویر، می‌توان تنش‌های بیماری و آفات گیاهان را با دقت بسیار بالایی شناسایی کرد.
این فرایند شامل شناسایی و اندازه‌گیری سطح پوشش گیاهی، تجزیه و تحلیل رنگ و بافت گیاهان برای تشخیص علائم بیماری یا حمله آفتی، و در نهایت ارزیابی وضعیت سلامت گیاه بر اساس پارامترهای مختلف است.
این روش نه تنها به بهبود دقت تشخیص تنش‌های بیماری و آفات کمک می‌کند بلکه فرآیند را نیز خودکار و کارآمدتر می‌سازد، کاهش هزینه‌ها و زمان لازم برای انجام ارزیابی‌های میدانی را به دنبال دارد. همچنین، با امکان پایش مداوم و دوره‌ای وضعیت سلامت گیاهان، این سامانه می‌تواند در شناسایی تغییرات محیطی، تاثیرات تغییرات آب و هوا، و برنامه‌ریزی برای مدیریت منابع طبیعی نقش مهمی ایفا کند.
