تنش آبی

تنش آبی یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی است که بر عملکرد و زندگی گیاهی تأثیر می‌گذارد. این تنش می‌تواند بر فرآیندهای فیزیولوژیکی، رشد و تولید گیاهان اثرگذار باشد.

در مورد نیاز آبی گیاهان نمی توان پاسخ مشخصی داد. مقدار آب مورد نیاز گیاهان برای رشد آنها به شرایط متفاوت بستگی دارد.
در این زمینه، ابتدا باید به خود گیاه توجه کنیم، زیرا نوع گیاه، مرحله رشد آن، خاک با ویژگی‌های متفاوت، و مهم‌تر از همه، شرایط آب و هوایی محل رشد گیاه، تاثیرگذار هستند.
آب شیرین در زندگی روزمره ما نقش‌های حیاتی دارد. به عنوان مثال، کشاورزی که حدود 70 درصد از کل مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهد، بزرگترین مصرف‌کننده آب است.

این موضوع بر لزوم فوری حرکت به سمت سیستم‌های کشاورزی هوشمند و تولید مواد غذایی پایدارتر تأکید دارد.
بنابراین، واضح است که کشاورزی پرمصرف‌ترین بخش آب است و در نتیجه نقش عمده ای در کمبود آب شیرین ایفا می کند
بیش از 25 درصد از جمعیت جهان و بیش از 40 درصد از تولیدات کشاورزی جهانی، به شدت به استخراج ناپایدار آب های زیرزمینی وابسته هستند.

چگونه با تنش آبی در کشاورزی مقابله کنیم؟

تنش آبی در کشاورزی زمانی رخ می دهد که دسترسی به آب برای محصولات کشاورزی و رفع نیازهای آنها کافی نباشد (تقاضای آب از منابع موجود بیشتر باشد). این می تواند تأثیر منفی بر رشد و توسعه آنها داشته باشد. این تنش می تواند ناشی از کمبود بارندگی، خشکسالی طولانی مدت یا مدیریت ضعیف آب باشد. تنش آبی امروزه چالش بزرگی برای بسیاری از کشاورزان است. در واقع، تغییرات آب و هوایی به طور مستقیم بر دسترسی به آب برای گیاهان تأثیر می گذارد. این امر سپس بخش هایی از تولیدات کشاورزی جهان را به خطر می اندازد.

یافتن راه حل هایی برای مقابله با این مشکل و محدود کردن تأثیر آن بر محصولات کشاورزی ضروری است.

چه راهکارهایی می تواند کمبود آب در کشاورزی را کاهش دهد؟

•  آبیاری کارآمد برای صرفه‌جویی در آب
• بهبود سیستم‌های ذخیره‌سازی آب
• استفاده دورانی از منابع برای استفاده مجدد از پساب و شیوه‌های ارتجاعی مانند کشاورزی احیاکننده برای افزایش سلامت خاک و مقاومت به خشکی
• بهینه سازی منابع آب 
• انتخاب سیستم آبیاری مناسب

چندین ابزار برای اندازه گیری وضعیت آب خاک، نظارت بر تکامل دسترسی به آب در محصولات و شناسایی لحظه بهینه برای شروع آبیاری وجود دارد.

در میان این ابزارها، شناخته شده ترین کاوشگرهای خاک (کاوشگرهای خازنی یا کششی) هستند، اما راه حل های ابتکاری دیگری مانند حسگرهای تابش خورشیدی وجود دارد.
این حسگرهای مختلف برای نظارت دقیق بر میزان آب موجود در خاک ضروری هستند. این به جلوگیری از آبیاری بیش از حد یا کم آبیاری کمک می کند، بنابراین از مصرف آب کارآمد، متناسب با نیازهای محصولات شما اطمینان حاصل می کند.

شیوه های حفاظت از خاک، مانند پوشش زمین، راه های موثری برای کاهش تبخیر آب خاک هستند. پوشش زمین شامل کاشت محصولات میانی برای حفظ پوشش دائمی، در نتیجه کاهش فرسایش و اتلاف آب از طریق تبخیر است.

ساخت حوضچه های نگهدارنده این حوضچه ها آب باران را ذخیره می کنند و آن را برای آبیاری بعدی در دسترس قرار می دهند. با جمع آوری آب روان، می توانید وابستگی به آب از منابع خارجی را کاهش دهید. این حوض ها را می توان در اندازه ها و اشکال مختلف متناسب با نیازهای خاص شما طراحی کرد.

گیاهان تحت طیف وسیعی از تنش‌های محیطی چون خشکسالی (تنش آبی) قرار می‌گیرند که بر رشد، توسعه، عملکرد و کیفیت بذر محصول تأثیر منفی می‌گذارد. شناسایی تنش گیاهی و رسیدگی به موقع آن باعث کاهش اثرات منفی این تنش‌ها ‌می‌شود.

وضعیت تنش آبی محصول بر مبنای برآورد حجم آبی موجود در گیاه می‌باشد، وضعیت تنش آبی به صورت بازه‌های بین 1- تا 1+ می‌باشد، اعداد بالای صفر نشان‌دهنده‌ تنش آبی بالا می‌باشد و اعداد پایین‌تر از صفر هم شرایط فاقد تنش آبی و یا مطلوب زیستی گیاه را نشان می‌دهد.

با اختیار داشتن اطلاعات مربوط به نیاز آبی محصول، قسمت‌هایی از زمین که به آبیاری نیاز داشته باشند مشخص می‌شود و کشاورز میتواند با صرفه جویی در وقت و هزینه و مقدار آب مصرف، نیاز آبی محصول را برطرف سازد.  نقشه تنش آبی بیانگر شرایط آبی در قسمت‌های مختلف محصول (مزرعه) می‌باشد. درصورتی که قسمت‌های مختلف مزرعه دچار تنش آبی شود، هشدار از طریق سامانه به کاربر ارسال می‌گردد.

نظارت بر وضعیت آب محصولات خود با استفاده از ابزار مدیریت آبیاری

سامانه جوتیار به صورت مستمر با استفاده از تصاویر ماهواره ای، زمین های کشاورزی را پایش می کند و میزان کمبود آب در محصول را در قسمتهای مختلف مزرعه مشخص می کند معمولا در نقاطی که بیشترین تنش آبی وجود داشته باشد به معنی این است که محتوای آب داخل گیاه کم ترین حد ممکن خود را در این نقطه از مزرعه را دارد.

و آنجایی که فاقد تنش باشد یعنی آب کافی در محصول وجود دارد که این برآورد توسط سامانه جوتیار انجام می گیرد.
این سامانه توانسته در طی دوره کشت تا برداشت، با استفاده از آنالیز تصاویر ماهواره‌ای، نقشه و نمودار، تنش آبی مزارع را در اختیار کاربران قرار دهد. علاوه بر این، مشاورین ما در سامانه جوتیار به صورت مداوم با کشاورزان در ارتباط بوده و توصیه‌های لازم برای رفع این تنش‌ها را ارائه می‌دهند.